Barak Türkmenleri

23 Şubat 2015

Barak Türkmenleri

Barak Ovası'nda Kurucahüyük'ten Sabri Emmi, Barak isminin kökenini şu şekilde anlatıyor:

Baraklar hakkında mevcut yazılı belge ve bilgiler konusunda Cahit Tanyol'un önemli katkısı olmuştur. Özellikle 1950'li yıllarda Sosyoloji Dergisi'nin 7, 8 ve 9. sayılarında yazı dizisi halinde yayımlanan "Baraklarda Örf ve Âdet Araştırmaları" makaleleri; Barakların kökeni, tarihi ve kültürüne dair çok önemli gözlem, bilgi ve belgeleri ihtiva etmektedir.

Bu makalelerle Cahit Tanyol, Barak Türkmenleri ile ilgili olarak sadece yazılı kayıt ve belgeler üzerinden araştırma yapmamış, daha önceki derlemeler ve 'Barakeli'nde ciddi saha araştırmalarıyla, Barakların çok önemli sözlü anlatı, türkü, ağıt ve şiirlerinin kayıt altına alınmasına da yardımcı olmuştur. Ayrıca bu makalelerde, hem Barakların da bir parçası olduğu Halep Türkmenleri'nin iskân bölgesi genel olarak haritalaştırılmış, hem de Barak Ovası'ndaki bir kısım köylerin coğrafi dağılımı bir kroki üzerinde gösterilmiştir.

İşte bu saha araştırmaları çerçevesinde, 1953 yılında bizim Seydimen (Balaban) Köyü'ne de uğrar Hoca, o zamanki köyün ileri gelenleri ile görüşüp aşağıdaki anı fotoğraflayarak Sosyoloji Dergisi'nin 1954 yılında 9. sayısındaki makalesine ek olarak yerleştirir. Alt sıradakilerden sağ baştan ikinci dedem Mahmut Tiryaki, bazı kardeş, kardeş çocukları ve yakın akrabası ile birlikte görülmektedir. Allah, tüm geçmişlerimize rahmetiyle muamele eder inşallah...

Yine yukarıdaki resimde, ayakta duranlardan sağdan ikinci Servet Tiryaki, en solda ayakta duran babasından ve diğer büyüklerden öğrendiği kadarıyla Tirekililerin Barak'a yerleşmesini ve Seydimen'in kuruluşunu şu şekilde anlatıyor:

Servet Emmi, babası Hüfney Mehmet'in iki katlı kerpiç konağını ve deve ahırını da şöyle anlatmıştı:

Baştan söyleyeyim, Barak'ın geçmişine, özellikle aşiretlere ve oymaklara ilişkin anlatılanlar büyük oranda sözlü kültüre dayanıyor. Sözlü kültüre dayalı bilgilerin nesiller arasında aktarılırken farklılaşması ve değişikliğe uğraması gayet tabiîdir. Dolayısıyla burada tek bir doğru veya illa böyledir diye sabit bir fikre saplanmak doğru değil kanımca. Dolayısıyla bu konuda herkesin görüşü öncelikle kendisine aittir ve değerlidir, tartışmaya açık olmak önemlidir. Bunun için yazılı kayıt ve aktarım çok önemlidir. Yalnız Kurucahüyük'ten Sabri Birelli Emmimiz, bu konularda çok zaman harcamış bir büyüğümüz, biz de ona sorduk Barak aşiretlerini ve oymaklarını, sağ olsun o da anlattı: